Risicomanagement is het identificeren en kwantificeren van risico's (bijvoorbeeld in een project) en het vaststellen van beheersmaatregelen. Met beheersmaatregelen worden activiteiten bedoeld waarmee de kans van optreden of de gevolgen van risico's worden beïnvloed.
Risico wordt vaak als volgt "gedefinieerd":
-
Risico = kans x gevolg
De kans wordt voorgesteld in een percentage, als het gemiddeld aantal keer dat het zal plaatsvinden, doorgaans op jaarbasis. Een kans van 1% betekent dan dat het statistisch gezien eens in de 100 jaar zal voorkomen.
Het gevolg is de verwachte waarde die wordt verloren bij het optreden van dit risico. Om in risico's te kunnen rekenen is het van belang om alle gevolgen om te rekenen naar kosten. Imagoschade kan bijvoorbeeld worden omgerekend naar het verlies aan omzet dat optreedt door een slechter imago en daarmee minder klanten en orders.
Een risico is groter wanneer de kans van optreden en de gevolgen van optreden groter zijn. Een groot gevolg gecombineerd met een minimale kans wordt in het algemeen als niet belangrijk beschouwd, net als een grote kans met een minimaal gevolg. Afhankelijk van de kans en het gevolg kan een risico op 4 manieren worden aangepakt:
-
Voorkomen: één of beide van de factoren kans en gevolg wegnemen;
-
Verminderen: één of beide van de factoren kans en gevolg afzwakken;
-
Uitbesteden: risico's onderbrengen bij verzekeraars;
-
Accepteren: wanneer het risico kleiner is dan wat van tevoren vastgesteld is als acceptabele verliezen voor de organisatie.
Zo kan het risico op brand worden voorkomen door de branddriehoek te verbreken, waardoor de kans op brand wordt weggenomen. Mocht er toch brand uitbreken, dan zorgen brandvrij meubilair, branddeuren en sprinklers voor beperking van de uiteindelijke schade (gevolg). Verder kunnen de financiële gevolgen van risico's ook worden uitbesteed aan een verzekeraar of worden beperkt met een onderling waarborgfonds.
Risicomanagement kan op elk gebied worden toegepast. Het Objectgeoriënteerde Kwaliteitszorg model laat zien hoe deze gebieden kunnen worden afgebakend. Verder integreert dit model kwaliteitsmanagement en risicomanagement. Omdat het lastig is om van tevoren te bedenken welke risico's overdacht moeten worden, zijn er risicomodellen beschikbaar zoals het COSO-model.
Binnen het vakgebied van risicomanagement wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende types';
-
Operationele risico's. Dit zijn gevolgen die kunnen optreden bij het uitvoeren van het werk waar de organisatie voor in het leven is geroepen. Een voorbeeld is een koersfluctuatie waardoor de inkomsten van een multinational anders uitpakken na omwisseling van de valuta.
-
Financiële risico's. Dit is het risico dat de financiële verslaglegging van de organisatie afwijkt van de werkelijkheid. Een voorbeeld is de waarde van de inventaris die afwijkt van wat daadwerkelijk in de inventaris zit door verkeerde tellingen of door onvoorzien verlies vanwege schade of diefstal