Arbeidscultuur en Vakmanschap
De trend ‘Verandering in arbeidscultuur en verlies van vakmanschap’ is dit jaar gestegen naar een tweede plaats in de Top Tien Trends van een zesde plaats in 2023.
Arbeidscultuur verwijst naar de normen, waarden, gewoonten en gedragingen die bepalen hoe mensen binnen een organisatie of sector samenwerken en hun werk uitvoeren. Het heeft invloed op hoe werknemers zich gedragen, hoe beslissingen worden genomen en hoe er wordt gecommuniceerd binnen een werkomgeving. Innovatiegerichte organisaties moedigen creativiteit, experimenteren en snelle veranderingen aan. Conservatieve organisaties daarentegen geven de voorkeur aan stabiliteit en houden vast aan beproefde werkwijzen.
Er is de afgelopen jaren veel veranderd op het gebied van arbeidscultuur. Werken in deeltijd en gedeeltelijk thuiswerken zijn geen uitzondering meer, maar onderdeel geworden van ‘het nieuwe werken’. Een goede werk-privébalans is voor veel werkenden een steeds belangrijkere factor bij de keuze voor een baan. Werknemersorganisaties pleitten dan ook steeds vaker voor een vierdaagse werkweek. Jongeren vinden daarnaast de maatschappelijke bijdrage en klimaatimpact van een bedrijf een belangrijke factor in het zoeken naar een baan. Hier liggen dan ook kansen om jonge mensen te enthousiasmeren voor de sector: juist binnen maintenance liggen veel kansen om bij te dragen aan de energietransitie en het behalen van duurzaamheidsdoelen.
In een krappe arbeidsmarkt moeten werkgevers op zoek naar creatieve oplossingen om nieuw personeel te vinden en bestaand personeel te behouden. De vergrijzing in Beheer en Onderhoud blijft onverminderd hoog. Dit levert een risico: door de hoge pensioenuitstroom verliest de sector niet alleen veel werknemers, maar ook veel kennis. Uit een recente poll van de NVDO blijkt dat ruim 40% van de bedrijven in de sector voor het up-to-date houden van de vakinhoudelijke kennis van hun personeel, vooral leunt op hun eigen medewerkers via het meester-gezel principe.
Pollvraag NVDO website over up-to-date houden vakinhoudelijke kennis
Tegelijkertijd staat de sector voor uitdagingen als het gaat om het opleiden van talent. Met de opkomst van geavanceerde technologieën en het inzetten van complexe digitale systemen groeit de vraag naar goed opgeleide en gecertificeerde maintenance professionals. Zij moeten niet alleen beschikken over traditionele mechanische vaardigheden, maar ook kennis hebben van zaken als data-analyse, automatisering en digitale tools. Het is dus van belang om te zorgen dat de kennis van afgestudeerden aansluit bij de vereiste kennis binnen ons vakgebied. Bedrijven zetten hiervoor steeds meer in op publiek-private samenwerkingen om de aansluiting tussen het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt te verbeteren. Zo hebben onder andere Tatasteel, de Provincie Noord-Holland en het Nova College de handen ineengeslagen om Smart Maintenance een onderdeel van het curriculum te maken binnen de opleidingen procestechniek, werktuigbouw, elektrotechniek en IT.
Ook het traditionele ambacht blijft binnen de sector van belang, maar staat steeds verder onder druk. Huidige opleidingen in het beroepsonderwijs zijn veelal te breed. Bij de recente renovatie van de Utrechtse Domtoren waren bouwvakkers van cruciaal belang: zij liepen elke steen van de toren na, maakten deze schoon en vervingen die waar nodig. Het aantal bouwvakkers loopt net als alle andere ambachtslieden echter sterk terug.
We zijn benieuwd naar je mening als het gaat om het verlies van vakmanschap en de verandering in arbeidscultuur.
Hartelijk dank voor je medewerking, wij gebruiken de uitkomsten van deze poll voor het NVDO Onderhoudskompas 2025.